دوشنبه ۰۷ مهر ۰۴ | ۱۷:۱۰ ۳ بازديد
تعریف سپتیک تانک
سپتیک تانک یک مخزن بسته و ضدنشت است که برای تصفیه مقدماتی فاضلاب در ساختمان های مسکونی، تجاری، رستوران ها و حتی برخی صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. وظیفه اصلی آن جدا کردن مواد جامد و مایع موجود در فاضلاب و کاهش آلودگی پیش از ورود پساب به محیط یا سیستم های تکمیلی است.
این مخزن معمولاً از بتن، فایبرگلاس یا پلی اتیلن ساخته می شود و در زیر زمین نصب می گردد. فاضلاب ورودی ابتدا وارد مخزن شده و در آنجا طی یک دوره ماند مشخص، مواد سنگین تر در کف ته نشین شده و لایه ای از لجن تشکیل می دهند. همزمان، چربی ها و روغن ها به سطح آمده و لایه ای به نام اسکام (Scum) ایجاد می کنند. در بخش میانی، فاضلابی نسبتاً شفاف تر باقی می ماند که به عنوان پساب خروجی به چاه جذبی، شبکه زهکشی یا سایر روش های دفع هدایت می شود.
در این میان، باکتری های بی هوازی داخل سپتیک تانک شروع به تجزیه مواد آلی موجود در لجن می کنند. این فرآیند باعث کاهش حجم لجن، تولید گاز و تا حدی تصفیه فاضلاب می شود.
به طور خلاصه، سپتیک تانک سیستمی ساده، کم هزینه و کارآمد برای مدیریت و تصفیه اولیه فاضلاب است که به حفظ بهداشت محیط و جلوگیری از آلودگی منابع آبی کمک می کند.
مکانیزم عملکرد سپتیک تانک
سپتیک تانک یکی از مهم ترین و پرکاربردترین تجهیزات در حوزه مدیریت و تصفیه فاضلاب بهداشتی و صنعتی است. این مخزن که معمولاً از بتن، پلی اتیلن، فایبرگلاس یا گاهی فولاد ساخته می شود، به عنوان یک سیستم تصفیه ی مقدماتی و ساده عمل کرده و وظیفه دارد مواد جامد و مایع موجود در فاضلاب را تا حد امکان از هم جدا کرده و فاضلابی نیمه تصفیه تولید کند که دفع یا انتقال آن آسان تر باشد. مکانیزم عملکرد سپتیک تانک ترکیبی از فرآیندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی است و همین موضوع باعث می شود راندمان آن در تصفیه بالا باشد. در ادامه به صورت جامع مکانیزم عملکرد سپتیک تانک چیست؟ را مورد بررسی قرار میدهیم.
۱) ورود فاضلاب به سپتیک تانک
فاضلاب تولیدی در یک ساختمان مسکونی، رستوران، کارخانه یا هر مرکز دیگر، شامل آب خاکستری (حاصل از شستشو و حمام) و آب سیاه (فاضلاب توالت) است. این جریان فاضلاب به وسیله لوله های انتقال وارد مخزن سپتیک می شود. معمولاً در ورودی سپتیک یک تی لوله یا بافل نصب می شود تا جریان ورودی با شدت وارد مخزن نشود و باعث آشفتگی لایه های ته نشین شده نگردد.
۲) جداسازی فیزیکی فاضلاب
درون سپتیک تانک، فاضلاب برای مدتی در حالت ماند قرار می گیرد. این زمان ماند معمولاً بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت طراحی می شود. در این مدت:
مواد جامد سنگین مانند شن، ماسه و ذرات معلق بزرگ در کف سپتیک ته نشین شده و لایه ای از لجن (Sludge) را تشکیل می دهند.
چربی ها و روغن ها که سبک تر از آب هستند، به سطح مخزن آمده و یک لایه کف یا اسکام (Scum) را تشکیل می دهند.
در وسط، مایع نسبتاً زلال تری باقی می ماند که به آن فاضلاب تصفیه شده اولیه گفته می شود.
این فرآیند در حقیقت یک جداسازی گرانشی است که اساس عملکرد اولیه سپتیک را شکل می دهد.
۳) تجزیه بیولوژیکی (فرآیند بی هوازی)
سپتیک تانک یک محیط بی هوازی است. یعنی اکسیژن آزاد به داخل آن وارد نمی شود. در این شرایط، باکتری های بی هوازی شروع به فعالیت می کنند. این باکتری ها وظیفه دارند مواد آلی موجود در لجن و فاضلاب را تجزیه کنند. نتیجه این فعالیت ها:
کاهش حجم لجن: چون بخشی از مواد آلی به گاز و مایعات ساده تر تبدیل می شود.
تولید گازهایی مانند متان (CH4)، دی اکسیدکربن (CO2)، هیدروژن سولفید (H2S). این گازها معمولاً از طریق لوله تهویه سپتیک خارج می شوند.
تجزیه نسبی مواد آلی که باعث کاهش بار آلودگی فاضلاب خروجی می شود.
این فرآیند بیولوژیکی بسیار مهم است زیرا مانع پر شدن سریع سپتیک از لجن می شود و دوره زمانی بین تخلیه ها را افزایش می دهد.
۴) تفکیک لایه ها در سپتیک تانک
بعد از چند ساعت یا روز ماند، سه لایه مشخص در سپتیک تانک تشکیل می شود:
لایه کف یا چربی ها (Scum): شامل روغن ها، صابون ها و چربی ها که روی سطح آب شناورند.
لایه مایع (Effluent): فاضلابی است که در میانه مخزن قرار دارد و نسبتاً زلال تر است.
لایه لجن (Sludge): مواد سنگین و جامدات ته نشین شده در کف سپتیک.
خروجی سپتیک معمولاً از بخش میانی (لایه مایع) برداشت می شود تا ذرات معلق و شناور وارد سیستم دفع بعدی نشوند.
۵) سیستم خروجی و توزیع فاضلاب
فاضلاب تصفیه شده اولیه از طریق لوله خروجی و بافل ها وارد بخش دفع نهایی می شود. روش های دفع ممکن است شامل:
چاه جذبی: رایج ترین روش برای ساختمان ها.
شبکه زهکش یا ترانشه های نفوذی (Leach Field): برای مناطق با زمین نفوذپذیر.
سیستم فیلتراسیون شنی یا فیلتر بیولوژیکی: برای افزایش راندمان تصفیه.
این مرحله اهمیت زیادی دارد زیرا اگر دفع در محیط مناسب انجام نشود، خطر آلودگی آب های زیرزمینی وجود خواهد داشت.
۶) مکانیزم تهویه و جلوگیری از بو
در حین فرآیند بیولوژیکی، گازهای نامطبوعی تولید می شود. برای جلوگیری از تجمع این گازها و انتشار بو در محیط، معمولاً سپتیک تانک به یک لوله ونت (تهویه) متصل می شود که گازها را به بالای پشت بام یا محیطی امن هدایت می کند.
۷) نقش زمان ماند در عملکرد سپتیک
زمان ماند یکی از کلیدی ترین فاکتورها در مکانیزم عملکرد سپتیک تانک است. اگر زمان ماند کوتاه باشد، مواد جامد فرصت ته نشینی و تجزیه را نخواهند داشت و خروجی آلوده تر خواهد بود. به همین دلیل، حجم سپتیک تانک باید متناسب با میزان تولید فاضلاب طراحی شود.
۸) نیاز به تخلیه و نگهداری
اگرچه باکتری های بی هوازی بخشی از لجن را تجزیه می کنند، اما همچنان مقداری لجن و چربی در کف و سطح مخزن جمع می شود. به همین دلیل، هر ۲ تا ۵ سال یکبار (بسته به ظرفیت و میزان مصرف) باید سپتیک تانک تخلیه شود. عدم تخلیه منجر به پر شدن مخزن و ورود جامدات به بخش دفع نهایی خواهد شد که مشکلات زیادی مانند گرفتگی و آلودگی ایجاد می کند.
۹) مزایای مکانیزم سپتیک تانک
سادگی سیستم و عدم نیاز به تجهیزات پیچیده.
هزینه نگهداری پایین در مقایسه با تصفیه خانه های پیشرفته.
کاهش بار آلودگی فاضلاب پیش از ورود به محیط یا سیستم های تکمیلی.
افزایش عمر مفید چاه جذبی یا شبکه زهکشی به دلیل جدا شدن جامدات و چربی ها.
۱۰) محدودیت ها و نکات مهم
سپتیک تانک به تنهایی نمی تواند فاضلاب را به طور کامل تصفیه کند و برای حذف کامل آلودگی ها نیاز به سیستم تکمیلی دارد.
در زمین هایی با سطح آب زیرزمینی بالا یا نفوذپذیری کم، دفع پساب خروجی می تواند خطرناک باشد.
استفاده بیش ازحد از مواد شوینده قوی و ضدباکتری می تواند باکتری های بی هوازی داخل سپتیک را از بین ببرد و راندمان سیستم را کاهش دهد.
جمع بندی نهایی و کلی مطلب
مکانیزم عملکرد سپتیک تانک بر پایه سه اصل ته نشینی فیزیکی، تجزیه بیولوژیکی بی هوازی، و دفع پساب تصفیه شده استوار است. این سیستم ابتدا مواد جامد و چربی را از فاضلاب جدا می کند، سپس باکتری های بی هوازی مواد آلی را تجزیه کرده و حجم لجن را کاهش می دهند. در نهایت فاضلاب نیمه تصفیه از بخش میانی سپتیک خارج شده و برای دفع در محیط یا ورود به مراحل تصفیه تکمیلی آماده می شود. همین سازوکار ساده و مؤثر سبب شده سپتیک تانک به یکی از پرکاربردترین روش های مدیریت فاضلاب در ساختمان ها، رستوران ها، کارگاه ها و حتی برخی صنایع تبدیل شود.
جهت دریافت قیمت و اطلاعات مورد نیاز با شماره 02188722027 و موبایل 09126147685 با گروه صنعتی ناب زیست تولید کننده انواع سپتیک تانک تماس گرفته و اطلاعات کامل دریافت نمایید.
ازن ژنراتور